Eens in de zoveel jaar komt een band bovendrijven  -als de gele regenton in Jaws- die de boel flink wakker schudt. Zo’n band die je een keiharde schop tegen je geweten geeft.

Protomartyr denderde in 2014 mijn leven binnen. Om er voorlopig niet meer uit te verdwijnen. Toen vorig jaar IDLES op mijn radar verscheen met de single Mother, wist ik: dit is er weer eentje. Het is een lied als een sloophamer: een simpele basloop en zanger Joe Talbot die de woorden in je oor spuugt en gaandeweg steeds bozer wordt: My mother worked 15 hours 5 days a week/My mother worked 16 hours 6 days a week/My mother worked 17 hours 7 days a week/ The best way to scare a Tory is to read and get rich (3x) I know nothing I’m just sitting here looking at pretty colours (3x) Mother….fucker (2x)

Heel/Heal, het openingsnummer van debuutplaat Brutalism (2017), bleek nog furieuzer te zijn. Talbot zingt hier het bloed in zijn keel. Om in het volgende lied (Well Done, over het klassenverschil in Engelend) te briesen dat hij nog liever zijn neus eraf snijdt dan de adviezen van die bevoorrechte eikels in hun ivoren torens op te volgen.

“IDLES, aangenaam.”

Het was meteen duidelijk waar IDLES voor staat. Maar een band die zich zo nadrukkelijk met politiek bemoeit, bewandelt ook een heel dun koord.

Talbot maakt het persoonlijk en is een meesterlijke songtekstschrijver. Een jongeman die in korte tijd veel tegenslag kende en lijkt te zeggen: “Dit is mijn fucked up leven, maar ik ben er nog. Hoe gaat het met jou?”

Toen Joe zestien was raakte zijn moeder verlamd na een beroerte. Hij heeft haar verzorgd tot op het sterfbed. Ze overleed tijdens het maken van de debuutplaat en is afgebeeld op de hoes, als eerbetoon. En als aanklacht tegen de samenleving waarin onderbetaalde burgers zich dood werken.

“Ze wás het album, daarom staat ze op de cover,” legde de zanger uit. IDLES ging een stap verder: de band liet een limited edition maken van honderd lp’s, inclusief de as van Talbots moeder die in het vinyl werd geperst.

We hebben hier duidelijk niet van doen met het zoveelste Britse bandje dat –vooral door de eigen chauvinistische muziekpers- op het schild wordt gehesen als de nieuwste sensatie. Om er weldra weer vanaf te worden gelazerd.

IDLES werd aanvankelijk vaak in één adem genoemd met bijvoorbeeld Shame, maar is toch ècht van een andere orde. Als je een geestverwant zoekt van dit vijftal uit Bristol dan kom je eerder uit bij Sleaford Mods die hier eerder dit jaar een onvergetelijk concert gaf.

Muzikaal is het niet zo fijnzinnig, maar tekstueel messcherp. Beide groepen laten een tegengeluid horen in een land dat ten onder gaat aan het liberalisme en in de greep is van angst- en haatzaaiende politici die beloven dat alles weer kan worden als vroeger.

IDLES nam de eerste plaat zoveel mogelijk live op in de studio, met de zelf opgelegde restrictie dat elk lied na maximaal drie pogingen op band moest staan. Geen trucjes, maar rauwe emotie

De plaat en optredens vielen in vruchtbare aarde. Maar dat het zo’n hoge vlucht zou nemen, had niemand kunnen voorzien. IDLES lijkt de laatste maanden opeens overal te zijn en op ieders tong te liggen. Het zal ook wel door mijn eigen bubble komen, maar Talbot en band werden zelfs geportretteerd in Toms Engeland, de fraaie tv-serie van de toch zeer beschaafde Tom Egbers.

Wat uit die reportage ook al bleek is dat IDLES veel meer is dan een band. Ze vormt de voorhoede van een tegenbeweging, die zich steeds meer roert. Die haar toekomst niet wil laten vergallen door de reactionaire goegemeente. En Talbot is de spreekbuis die bekrompen landgenoten bestrijdt waar hij kan. Met woorden en muziek. En plezier.

Tientallen zalen en festivaltenten bracht IDLES het afgelopen jaar in extase met opzwepende optredens, maar toch slaagde de band er in een nieuwe plaat te maken. The Joy as an Act of Resistance kwam eind augustus uit en is van hetzelfde hoge niveau als het debuut. Alleen is de toon positiever. Zoetsappig wordt het nergens. De muziek is nog steeds bruut, de teksten vilein en wrangkomisch. Er is een geweldige single (Danny Nedelko, meeschreeuwen gaat vanzelf), maar ook een aangrijpend lied (June) over zijn doodgeboren kind. Talbot durft zich kwetsbaar op te stellen, wíl zich kwetsbaar openstellen. “This album is an attempt to be vulnerable to our audience and to encourage vulnerability,” zei Talbot, “a brave naked smile in this shitty new world. We have stripped back the songs and lyrics to our bare flesh to allow each other to breathe, to celebrate our differences, and act as an ode to communities and the individuals that forge them. Because without our community, we’d be nothing.”

De band weet dit gevoel als geen andere band op een podium te vertolken. En daarmee zijn we aangekomen bij de grootste kwaliteit van de band en dé reden om deze dinsdagavond naar de Oosterstaat te komen: een optreden van IDLES is een belevenis. Een intense gebeurtenis, waarbij band en publiek –op een geslaagde avond- één worden. Unity!

Igor