Movies that Matter: Camp 14 – Total Control ZoneDU
Camp 14 - Total Control Zone (Marc Wiese, 2013)
Over misschien het laatste hermetisch afgesloten bolwerk ter wereld, Noord-Korea, komt er maar mondjesmaat informatie naar buiten. We weten dat ze er van grote militaire parades houden en hun volk indoctrineren door opgefokte presentatoren op de staatstelevisie. Oh ja, en oud-basketballer Dennis Rodman was er onlangs te gast omdat hij persoonlijk bevriend is met het staatshoofd Kim Jong-un. En dat terwijl er enorme armoede heerst en het volk hardhandig wordt onderdrukt. Dat is tenminste het algemene beeld dat media en deskundigen schetsen. Wat dit daadwerkelijk voor de Noord-Koreanen betekent weten we nauwelijks. Berichtgeving blijft vaak abstract. Zoveel ellende is moeilijk voorstelbaar.
Daar brengt de documentaire Camp 14: Total Control Zone verandering in. De hoofdverteller Shin Dong-hyuk groeide op in een Noord-Koreaans strafkamp, maar wist op zijn 23ste te ontsnappen naar Zuid-Korea. Iets wat maar weinig mensen lukt. Hij geeft een gedetailleerde inkijk in het leven in deze kampen. Heel rustig en schijnbaar onbewogen vertelt hij over martelingen en enorme wreedheden die hij gedwongen moest aanschouwen of zelf aan den lijve onderging. Alleen als hij het even niet meer trekt, wordt het gesprek onderbroken. Zijn woorden komen tot leven in de verfijnde en sobere animaties die het bestaan in het strafkamp illustreren.
Ook andere mensen komen aan het woord. Zoals de voormalige bewaker die droogjes uitlegt: "Een mensenleven was evenveel waard als dat van een vlieg." Deze afstandelijke manier van vertellen staat in sterk contrast met de brutaliteit van de gebeurtenissen en laat zien hoe de meest onmenselijke omstandigheden in bepaalde situaties normaal lijken te zijn. Het was toen gewoon de realiteit, zo gingen die dingen, punt uit. De banaliteit van het kwaad. De rustige vertelstijl laat ruimte om dit te laten bezinken.
Wat Wieses film zo bijzonder maakt is dat hij niet alleen op het kampleven van Shin Dong-hyuk focust, maar ook laat zien hoe het hem erna is vergaan in de wereld die achter het prikkeldraad op hem zat te wachten. Hij moest een voor hem helemaal onbekende wereld gaan ontdekken. Leren dat je geld nodig hebt om dingen te kunnen kopen, maar ook dat er niet alles zo paradijselijk is als verwacht. De vrijheid die hij in eerste instantie als het grootste goed beschouwde, blijkt ook haar nadelen te hebben. Ontsnapt aan de meest mensonterende omstandigheden, worstelt hij nu met zijn eigen rol in de op consumptie gerichte maatschappij waarin hij terecht is gekomen.
Een indringend beeld van wat opsluiting en hersenspoeling doen met een mens dat terecht de A Matter of ACT Documentary Award en de Student's Choice Award op het Movies that Matter Festival 2013 heeft gewonnen.
Birte.