PLAATPRESENTATIE
Wednesday 12 Junewh^rlGRN
Space SirenNL
Lo-fi folk and indierock
Timetable
20:45 wh^rl
21:45: Space Siren
---
Jurgen Veenstra, de man achter wh^rl, is al decennialang een toonaangevende figuur in de Groningse underground-scene. Je zou hem kunnen kennen van Avery Plains, Moan, Kempes of Moonlizards. Of als die tengere biljartbalkale toeschouwer bij een show voor fijnproevers in de kelderbar. Al sinds mensenheugenis wonend in een woonwagen aan de rafelrand van Stad.
En vorig jaar, op 59-jarige leeftijd, debuteerde hij zowaar als soloartiest. “Huh, echt niet eerder?!” hoor ik je zeggen. Ja heus, als we zijn project ERECTROMORPH met Music For Tongues voor het gemak buiten beschouwing laten.
Maar dan heb je ook een debuutplaat om U tegen te zeggen.
Ik mag trouwens wel jij tegen Jurgen zeggen en ken hem goed genoeg, dat ik in dit stukje vanaf nu Jurgen zal schrijven i.p.v. het afstandelijke Veenstra.
wh^rl is een lofi-project waarmee Jurgen al her en der in het land heeft opgetreden. Ik zag hem afgelopen herfst (samen met kompaan Ruud Slingerland) zelfs bij een van de eerste wh^rl-optreden – in Winsum, dat trouwens stilaan uitgroeit tot hotspot voor alternatieve live-muziek.
Dat optreden in een winkel met tweedehands kleding maakte al nieuwsgierig naar de plaat, maar de titelloze dubbel-lp w^rl (15 tracks, 56 minuten) overtreft alle verwachtingen.
De plaat is ook op een bijzondere manier ontstaan en gegroeid. Het is muziek die Jurgen al zo lang bij zich droeg omdat hij die niet kwijt kon in zijn ruige bands. “Wat goed is komt snel,” luidt het gezegde, maar denk ik er dan vaak achteraan: “Wat is doorleefd is vaak beter.”
Dat hoef je Jurgen niet te vertellen. Geduldig wachtte hij op een goed moment om deze bron (een soort eikenhouten vat waarin al die liedschetsen en -ideeën lagen te gisten) aan te boren en de muziek te laten vloeien.
Die metafoor is misschien wat vergezocht. “wh^rl betekent draaikolk,” schrijft Jurgen op verzoek “en dat sluit perfect aan bij wat er onder mijn hersenpan gebeurt.”
Hoe dan ook: zijn muziek smaakt als gerijpte en zeer uitgesproken whisky.
De meeste liedjes legde Jurgen met Ruud thuis vast op cassette met een viersporenrecorder. Waardoor meteen al een heerlijke lo-fit-basis werd gelegd, met zo’n typische Dolby-B-ruis.
Daarna stuurde hij de opnamen naar de broers Stefan en Arno Breuer van het eigenwijze Utrechtse label Tiny Room Records. Jurgen had zoveel vertrouwen in de broers dat hij ze carte blanche gaf om de liedjes er partijen aan toe te voegen. En hij wilde het pas weer beluisteren als ze klaar waren.
Dat deden ze tijdens een gezamenlijke sessie en ik was er graag bij geweest om de verbijsterde reactie van Jurgen te zien toen hij het eindresultaat hoorde. Die wil hij speciaal voor jullie hier wel onthullen. “Mijn eerste reactie terwijl de broers aan tafel zaten op hun nagels te bijten en Thea, Ruud en ik op de bank luisterden? Tranen mijnerzijds, schaterlachen van verbazing, grote geruststelling en zeer positieve verbijstering (dus ja, verbijsterd was ik!) over verrassende keuzes. Stefan had nog gezegd: “als we dan over een tijd het totaal gaan beluisteren gaan we dan wel ruzie maken ok?” Nou, het werd knuffelen haha.”
Zoiets vermoedde ik al, want jeetje, wat een enorm rijke plaat is het geworden. Het is niet zo dat de Breuerbroers deze ruwe diamant hebben gepolijst, maar ze hebben ‘m dusdanig geslepen dat alle kanten van wh^rl (lees Jurgen Veenstra) kunnen schitteren van rauwe schoonheid.
De plaat maakt ook heel nieuwsgierig naar de ruwe opnamen, want ik heb het vermoeden dat de arrangementen heel vernuftig zijn gemaakt. Maar dit klinkt ook weer iets teveel als interessantdoenerij van deze scribent, dus zet gewoon die plaat op en oordeel zelf.
Voor overige nerds heeft Jurgen nog wel een link naar enkele ruwe opnamen en spul dat niet op de plaat kwam: https://shakymaracas.bandcamp.com/album/teaser-album-demos-outtakes-and-alternative-mixes
(En voor de liefhebbers van easy listening: je kunt nu nog vluchten.)
Wh^rl neemt je vanaf de opener (met veel ruis) The Town’s All Rich mee op een reis door Jurgens hoofd en ziel. En je komt als luisteraar zo dichtbij dat het is alsof je bij hem in de woonwagen zit. Met zijn schuurpapieren stem, ervaring als acteur (die weet hoe je een verhaal moet vertellen) en levenservaring komt de boodschap wel over.
In combinatie met de sound(scape)s wordt een bijzondere sfeer neergezet, die moeilijk met woorden is te beschrijven. Voor de liefhebbers: in de toelichting op Bandcamp ▶︎ wh^rl | wh^rl | Tiny Room Records (bandcamp.com) kun je lezen welke instrumenten er zoal werden gebruikt: Casio keyboards, babypiano, mini-gong, mellotron, kazoo, kalimba, bouzouki, harmonium - om er slechts enkele te noemen.
Het vloeit op een wonderlijke manier harmonisch samen en het klinkt nergens geforceerd.
Ik denk zelfs dat als wh^rl van Amerikaanse makelij zou zijn dan was het al wereldwijd aangeprezen door muziek-connaisseurs.
Het voert te ver om alle liedjes te benoemen, maar ik deel hier wel mijn gedachten bij enkele tracks. Hellfire Playground (track 5) heeft zo’n heerlijke lo-fi ‘90’s-vibe door die distortion-gitaar die liefhebbers van Elliott Smith, Bonnie Prince Billy en vooral Sprarklehorse zal bekoren.
Het wordt gevolgd door Evil Tangerine, met een net niet zuivere piano en met veel gevoel gezongen. Door de soms raadselachtige bijgeluiden wordt het lied steeds beklemmender en tenslotte unheimisch.
En als het overgaat in Skeep 1, een donkere krakerige instrumental, waan je je in een David Lynch-film. Het quasi-opgewekte gefluit maakt het alleen maar meer duister en mysterieus.
De plaat is dus zeker geen feelgood-ervaring, maar ja het leven gaat ook niet over rozen, maar over kasseien en langs doornige rozenstruiken.
Sisters Take A Lot zou een lied van Daniel Johnston kunnen zijn, met een gitaar die veel luider klinkt dan de zang, maar dat stoort niet, sterker: het klopt als een zwerende vinger.
One Dead Family (lied 11) heeft een fijne drive en zal live (met een band) het publiek in beweging brengen.
Het bijna stroperig gezongen Salamander (13) klinkt weer totaal anders dan Power To The Bees (12), met een twangy gitaar-effect en onregelmatige drums
Het is een divers maar toch heel coherent album.
Er is zelfs nog een prachtige pianoballade Laughter On Parade (7min42) dat helemaal niet misstaat op deze plaat. Met fraaie samenzang door Thea Visser en enkele verrassende wendingen.
Het stemmige Jubilee (met harmonium) vormt het passende slot van deze plaat, die er eentje is om te koesteren en vaak te beluisteren omdat je telkens weer nieuwe dingen zult ontdekken.
En een plaat die zo goed is dat die ruim een half jaar na de release nog kan worden gepresenteerd in onze favoriete popzaal.
Dat de legendarische band Space Siren ook nog acte de présence geeft maakt deze avond bij voorbaat memorabel.
-Igor
Na langere tijd radiostilte, laten de special guests van de avond en tevens Nederlandse indie legendes Space Siren eindelijk weer wat van zich horen. In 2023 brachten zij een nieuw album, DGDABE, uit. Met gelaagde gitaren en een zoete stem lokt de band je naar binnen. Space Siren is humeurig zonder zwaar te zijn, de muziek klinkt alsof ze heel goed weten wat ze doen, maar dat geheim zullen ze nooit verklappen.