Rough Trade. Winkel, distributeur, label. Zoveel kanten aan het verhaal, ik worstel met het kiezen van een invalshoek. Natuurlijk is er de muziek. Een indrukwekkende en invloedrijke disco. Vele RT-bands stonden in Vera. Maar ook: RT als pioniers van DIY. Hier begon het toch allemaal. De andere kant: het zakelijke drama. RT groeit en bloeit, sterft een langzame dood, en toch ook weer niet... Vriendschappen die kapot gaan in de eeuwige strijd tussen hart en hoofd, tussen ‘liefde voor’ en ‘poen van’. Wijze lessen ook. Ze gaan de ‘pop’ voorbij. Zo is “Do It Yourself; The Story Of Rough Trade” (2009) mooi studiemateriaal als het gaat om hoe je al dan niet een bedrijf runt. Hmm, opties... Ach, ik begin gewoon, met meteen de opmerking dat we het hier hebben over kijkplicht!

 

Docu-technisch kan ik kort zijn. BBC4, dat garandeert kwaliteit. De fijne voice-over die je door het verhaal gidst mag er nog wel even uitgelicht worden. Een chronologisch verhaal. Engelsman Geoff Travis begint in ’76 een platenzaak in Londen met ladingen vinyl die hij meeneemt uit... Amerika! Daar neemt het zelf uitbrengen van muziek toe. In Cleveland bijvoorbeeld, waar een scene ontstaat met bands als Pere Ubu en The Electric Eels. Muzikaal staan ze model voor New York en CBGB’s, maar ook voor Travis is het een startpunt. ‘Cleveland’-producer en Red Crayola-muzikant Mayo Thompson zou voor het label een belangrijke input hebben. Maar eerst is er dus RT, de winkel. De timing is goed. Punk! Iedereen begint een band. In de RT-shop springt een vonkje over. Klanten worden muzikanten, muzikanten worden labeleigenaren. Travis krijgt de cheapo DIY-singletjes gewoon onder de neus geduwd en heeft de ballen om ze te verkopen. De durf wordt beloond. USA maakt plaats voor UK, de winkel wordt een oase voor andersdenkenden en –werkenden.

 

Het vonkje wordt een vuur. Meer bands (zoek ze effe op via Wiki, wil je?), meer labels, een netwerk ontstaat. Postpunk is de verzamelbak. Distributie wordt een nieuwe bedrijfstak. De handel verspreid zich buiten de winkel, buiten Londen, in Engeland, en de rest van de wereld. Een label oprichten is niet meer dan logisch. Dat het debuut op RT een single van de Franse band Metal Urban wordt is een beetje ironisch in chauvinistisch Engeland. Het zegt echter veel over de open geest van Travis en co. Geen grenzen, geen purisme: goede muziek is goede muziek. Het is 1978. De houding is “go as you go along, have fun while doing it”. De eerste hele LP is het debuut van Stiff Little Fingers. Warme broodjes! Als de verbazing over de verkochte honderdduizend exemplaren weg is, is er het besef dat RT serious business aan het worden is. Dan beginnen ook de problemen.

 

De vraag is hoe RT kapot ging. Onervarenheid, naïviteit (huh? contracten? royalties?), cashflow-problemen, meningsverschillen, te veel releases, te grote ambities: allemaal factoren die naar een haast onafwendbaar einde leiden. Wie heeft schuld? Ontwijkende antwoorden. Ik probeer tussen de regels door te luisteren, zie mensen op hun lip bijten. Geef me alle ins en outs! Helaas. Fascinerend is ook de worsteling tussen de originele gedachte en de artistieke ambities versus het dealen met de keiharde werkelijkheid van de Britse muziekindustrie. De ziel wordt langzaam uit RT gezogen. The Smiths geven economisch en artistiek nog een fikse boost, maar aan het eind van de eighties is het voorbij. Andere labels nemen de rol van RT over, de pionier redt het zelf niet. Okay, de winkel gaat door onder dezelfde naam, maar met andere mensen aan het roer. Dergelijke constructies zijn er ook voor het label en de distributie. Maar RT is RT niet meer. Toch is er een happy end.

 

Travis raakt veel kwijt, maar hij leert de weg en de juiste mensen in de popjungle van Londen kennen. Goede voorwaarden voor een loopbaan als manager, een van de meest lucratieve jobs in de popbiz. Dat blijkt. Begin deze eeuw koopt Travis de naam RT terug. En met The Strokes is het snel raak. Weer zijn het de Amerikanen die ‘m op weg helpen. Deze keer blijven die een grote factor. RT licenseert veel US-releases, zoals de USA vrij overheersend is in de UK de laatste jaren. Maar een nummer 1, de eerste voor Travis en RT ooit, komt toch uit Engeland. En zangeres Duffy, persoonlijk door Travis gemanaged ook, tekent er met “Mercy” voor! Het is geen Stiff Little Fingers of The Smiths, het gevoel is anders (de tijden ook), maar tegelijk is het toch ook weer typisch RT. Onverwacht en spannend. Als Travis dat nu combineert met gezond zakendoen kan ik me in de toekomst buigen over een nieuwe docu. Eentje met andere invalshoeken, met niet alleen artistiek een positief verhaal.

 

 

Paul Schwarte

www.ijamecono.wordpress.com