Zowaar een officieel uitgebrachte rockdoc hier in Bonus Footage. Is eventjes geleden. Een professioneel gemaakte docu is goed materiaal om de kunst van het docu-maken weer eens onder de loep te nemen. “Metal: A Headbanger’s Journey” geeft daar genoeg aanleiding toe.

 

Canadees Sam Dunn (31) trekt er samen met een filmcrew op uit, met als belangrijkste vraag hoe het kan dat er ook in 2005 nog zoveel (negatieve) vooroordelen over metal zijn. Prima, een docu-maker die niet lukraak vragen aan pratende hoofden stelt, maar die die vragen laat sturen door een hoofdvraag die hij zichzelf gesteld heeft. Een duidelijke invalshoek is de ruggengraat van elke docu. Al zie ik er genoeg zonder. Dat zijn altijd slechte docu’s, omdat je als kijker behoefte hebt aan een helder verhaal, met beelden die de vragen en antwoorden ondersteunen, met klare conclusies.

 

 

De invalshoek van Dunn is helder: onderzoek naar vooroordelen moet leiden naar meer begrip voor metal. Maar is dit pleidooi voor de metal ook een goede, interessante, of zelfs terechte invalshoek? Twistpunt: is het probleem wat Dunn signaleert wel zo groot? Metal is samen met hiphop de grootste subcultuur. Er is nauwelijks meer over een genre geschreven en gebabbeld. En dat al langer dan 30 jaar. Tijd genoeg om een en ander ‘uit te leggen’ aan alles wat zich geen metalhead noemt. Dat is gebleken. In Vera, geen metalpodium pur sang, staat vaak bruut rockend spul op het menu. Vijftienjarige meisjes sluiten zich zonder al te grote problemen aan bij de ‘Metal Militia’. De christenen van de NCRV zonden jaren geleden al Metallica live uit... Tuurlijk, er zullen altijd dingen zijn die buitenstaanders niet snappen. Maar probeer eens de blijde reggae-, lofi- of dance-boodschap te brengen aan non-believers. Vooroordelen alom. Ik heb het wel eens geprobeerd bij metals: muren zo hoog als 20 kratten Grolsch! Kortom: Calimero Dunn moet niet zeuren. Minor problems, mate!

 

Dunn vergist zich in het ‘outsiderschap’ van metal(s). Dat komt omdat hij vooral fan is. Die zien over het algemeen de dingen niet in een groter verband. Hij manoeuvreert zich met z’n hamvraag meteen al in een underdogpositie en komt daar al documentairemakend ook niet meer uit. “That’s why metal will always be a culture for outsiders”, zegt-ie aan het eind, terwijl hij er beelden onder plakt van duizenden die in Wacken uit hun dak gaan. Duizenden, miljoenen outsiders? Wat wil je dan, sjoppen bij de Appie H. met Slayer op de achtergrond?! Dunn lijkt de exclusiviteit en het hokje waarin hij zit ook eerder te omarmen dan dat hij het jammer vindt. Begrijpelijk, want het is bijna jaloersmakend om te zien hoe gezellig al die mensen het maken, bij een gevarieerde soundtrack waar muzikaal veel uit te halen valt. Maar maak het niet groter dan het is, ook al is metal voor jou ‘larger than life’.

 

Dat Dunn vooral fan is, en geen docu-maker, mag ook blijken uit het feit dat hij de anti-metals geen plek geeft. Het blijft bij wat beweringen die we maar moeten aannemen. We trekken van medefan naar metalmuzikant. Mooi voor de kijkende metal, maar krijg je criticasters met louter pro-quotes om? Nu komen we er niet achter of die wellicht om redenen die verder gaan dan wat vooroordelen de metal aan zich voorbij laten gaan. En is het niet spannender om beide kanten van het verhaal tegenover elkaar te zetten? Wat Dunn doet is een soort van onderzoeksjournalistiek. Hoor en wederhoor is daarbij een belangrijk journalistiek gegeven. Daarnaast wijkt hij af van de invalshoek. Het hoofdstukje over de kerkverbrandende, door Satan gestuurde Noren wordt een hoofdstukje apart omdat het te diep gaat. Zeer interessant, maar in deze docu ruis. Paradoxaal genoeg zien we daar wel een dominee die een tegengeluid mag laten horen.

 

Dunn’s verhaal overtuigt mij in ieder geval niet. Z’n partner/filmmaker Scot McFadyen en de techniek helpen ‘m om er toch een docu van te maken die verder goed in elkaar zit. Het hep wat gekost, maar camera en montage zijn dik in orde. En inhoudelijk zijn er ook wel degelijk goede keuzes gemaakt. Het idee van een metal-stamboom bijvoorbeeld, waarin de vele subgenres hangen. Dat is een mooie rooie draad die de geschiedenis haarfijn uit de doeken doet. (Persoonlijk haal ik daar m’n gelijk nog even als het gaat om ‘metalcore’, maar dat terzijde.) De muziek fungeert op een prima manier als ondersteuning.

 

Zo denk ik niet dat deze metal er in geslaagd is om daadwerkelijk –euh- nieuwe zieltjes te winnen. Of het moet zo zijn dat de kijker de liefde en de passie van de filmmakende fan voor zijn muziek oppikt. Daar ontbreekt het niet aan, vandaar dat “Metal: A Headbanger’s Journey” toch wel degelijk een aanrader is. Je kunt ‘m in delen gehakt vinden op YouTube.

 

 

 

 

Bekijk hier de trailer

 

Paul Schwarte (geen metalhater)

www.ijamecono.wordpress.com